8 marca 1990 roku Sejm uchwalił ustawę o samorządzie terytorialnym. To wydarzenie stało się fundamentem odradzającej się w Polsce samorządności. Już 27 maja tego samego roku odbyły się pierwsze w pełni wolne wybory samorządowe, które umożliwiły obywatelom bezpośredni wpływ na decyzje dotyczące ich lokalnych społeczności. W tym roku obchodzimy 35. rocznicę tego ważnego momentu w historii polskiej demokracji.
Etapy wprowadzania samorządu i jego znaczenie
Proces wprowadzania samorządu odbywał się etapami. W 1990 roku powołano samorządowe gminy, a reformę uzupełniono w 1999 roku poprzez ustanowienie samorządów powiatowych i wojewódzkich. W 2002 roku wprowadzono bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, co zwiększyło zaangażowanie obywateli w sprawy lokalne. Reforma ta, zapoczątkowana przez rząd Tadeusza Mazowieckiego, zastąpiła rad narodowych epoki PRL niezależnymi radami gmin z rzeczywistymi kompetencjami.
Reforma jako przełamanie monopoli państwa totalitarnego
Reforma samorządowa przełamała monopole polityczne, administracyjne, własnościowe, finansowe i organizacyjne charakterystyczne dla państwa totalitarnego. Dzięki decentralizacji wprowadzono lokalne budżety, własność komunalną oraz autonomię w zarządzaniu sprawami publicznymi, co przyczyniło się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i poprawy jakości życia mieszkańców.
Samorządność fundamentem lokalnej demokracji
Dziś samorząd stanowi nieodłączny element polskiej demokracji, umożliwiając społecznościom lokalnym nie tylko współdecydowanie, ale i współtworzenie codziennej przestrzeni życia. Obchody 35-lecia samorządności są okazją do podsumowań i refleksji nad dalszym rozwojem lokalnej demokracji w Polsce.